Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, geboren als Rolihlahla Mandela, is een Zuid-Afrikaans voormalige anti-apartheidstrijder, president van Zuid-Afrika van 1994 tot 1999 en winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 1993.

Op zevenjarige leeftijd ging hij naar school, als eerste familielid ooit. De onderwijzeres gaf hem op zijn eerste schooldag zijn Engelse roepnaam 'Nelson'.

Zevenentwintig jaar lang zat hij gevangen vanwege zijn gewapende strijd tegen de apartheid. In Zuid-Afrika wordt hij beschouwd als de "Vader van het vaderland". Hij is in Zuid-Afrika ook bekend als Madiba, de naam in zijn clan voor Thembu-koningen.
Mandela's vrijlating op 11 februari 1990 geschiedde op verzoek van president Frederik de Klerk. Het zorgde wereldwijd voor opgetogenheid. Na zijn vrijlating ging hij meteen naar het ANC-hoofdkwartier in Kaapstad. Het verbod van het ANC werd opgeheven en Mandela werd in juli 1991 unaniem gekozen tot haar nieuwe voorzitter. Met de toenmalige regering voerde hij onderhandelingen over een zwart/blanke toekomst voor Zuid-Afrika. In september 1992 resulteerde dat in de haastige samenstelling van een tijdelijke regering die als taak had hervormingen door te voeren.
In februari 1994 werd besloten tot het houden van vrije, niet-raciale verkiezingen in de daaropvolgende winter, om te komen tot een nationale eenheidsregering. Daarvan werd Mandela op 75-jarige leeftijd president, als opvolger van De Klerk, die al een aarzelend begin had gemaakt met afschaffing van apartheidsregels. Mandela groeide snel in de rol van staatsman en wist, met hulp van onder meer de zwarte anglicaanse aartsbisschop Desmond Tutu, een sfeer van nationale verzoening te bewerkstelligen met de oprichting van de Waarheids- en Verzoeningscommissie. In juni 1997 trad hij af als president van het ANC ten gunste van Thabo Mbeki.

Sinds zijn aftreden als president is zijn publieke rol symbolisch en informeel. Zo is hij onder andere medeoprichter en lid van The Elders, een raad van voormalige wereldleiders en andere prominente personen. Hij was een groot voorstander van het halen van het wereldkampioenschap voetbal 2010 naar Zuid-Afrika. Vooraf aan de finale reed hij met zijn echtgenote een ererondje over het veld, maar wegens zijn slechte gezondheid bekeek hij de wedstrijd thuis voor de televisie.

De gezondheid van Mandela was de laatste jaren sterk achteruit gegaan. Sinds begin juni 2013 verbleef hij in het ziekenhuis, volgens president Zuma "in kritieke toestand".