Karel Poma

Karel Poma, de scharnierman

Als Karel Poma naar voren kwam, was dit op scharniermomenten.
De doctor in de scheikunde - die werkte in het lab van de Antwerpse Waterwerken – werd in 1974, in de regering Tindemans I, de eerste staatssecretaris in België die echt het leefmilieu als opdracht had. Dat was in die tijd een verrassing. België was een van de laatste landen waar het leefmilieu politiek op de agenda kwam. Als er voordien al eens iets over moest gezegd worden, was de minister van Volksgezondheid bevoegd. Maar meestal claimden de andere ministers dat er met het leefmilieu niets aan de hand was en dat zij hun bevoegdheden gewoon verder konden uitoefenen zonder zich aan het milieu te storen.

Sinds het moment waarop Karel Poma staatssecretaris werd, is Leefmilieu nooit nog als post uit de onderscheiden regeringen weg geweest.

In 1981 zorgde Karel Poma opnieuw voor een verrassing. Hij werd de liberale vicevoorzitter van de Vlaamse regering Gaston Geens (toen nog ‘Vlaamse Executieve’ genoemd) die toen ‘de vier partijen’ omvatte : CVP, PVV, SP en VU.

Hij kreeg daarin de bevoegdheid Cultuur.

Ook dat was nieuw. Ook dat was een scharniermoment.

Hij was de eerste vrijzinnige die deze post bekleedde sinds de instelling ervan.

In de twintig jaren voordien dat die post van minister van Nederlandse Cultuur bestond, waren het altijd christendemocraten geweest die deze bekleedden: Renaat Van Elslande (60-68), Frans Van Mechelen (68-72), Jos Chabert (72-74), Rika De Backer (74-81).

Dat was niet zomaar een traditie. Dat was een machtsevenwicht.

De ministers van Onderwijs (‘Nationale opvoeding’ tot 1981) moesten vrijzinnigen zijn want – zo luidde de redenering - zij bestuurden het ‘rijksonderwijs’ en aangezien er zoiets bestond als katholiek onderwijs, mocht er nooit een katholiek baas worden van het ‘onderwijs van en voor de niet-katholieken’, het rijksonderwijs.

In 1981 werd die ban doorbroken.

Na een lange reeks van socialistische en liberale ministers van Nationale Opvoeding – Frans Grootjans (66-68), Piet Vermeylen (68-72), Willy Claes (72-73), Willy Calewaert (73-74), Herman De Croo (74-77), Jef Ramaekers (77-80), Willy Calewaert (80-81) – mocht in 1981 een christendemocraat minister van Onderwijs worden – Daniël Coens (81-88). En van de weeromstuit mocht – neen, moest – een vrijzinnige de post van Cultuur opnemen.

Dat werd Karel Poma.

Sindsdien is de ban op beide posten doorbroken. Na hem nam partijgenoot Patrick Dewael de portefeuille van Cultuur van hem over.

Als het kan, wordt er wel afgewisseld. Als een christendemocraat Cultuur beheert, is meestal een liberaal of een socialist minister van Onderwijs en omgekeerd.

Bron: Standaard.be
Foto: Belga image