René Magritte

Jeugd

In 1912, toen Magritte 13 jaar oud was, haalde men zijn moeder dood uit de rivier de Samber, na een wanhoopsdaad. In zijn werk verwijst hij meermaals naar dit drama met het thema van een gesluierde vrouw van wie het aangezicht bedekt is.

Van 1916 tot 1920 kreeg hij een opleiding aan de Brusselse Academie, onder leiding van Gisbert Combaz, Emile Vandamme-Sylva en Constant Montald.

In 1922 trouwde hij met Georgette Berger. Hij had twee broers: Raymond en Paul.

Debuut

Zijn debuut resulteerde in kubistisch, futuristisch en abstract werk, onder invloed van zijn werkbaas Victor Servranckx in de behangpapierfabriek Peters-Lacroix. Na de kennismaking met het werk van Giorgio de Chirico, in 1925, begon zijn werk meer surrealistische elementen te bevatten. Magritte maakte vooral schilderijen (olie op doek), maar ook gouaches, voorwerpen en collages.

Onder de leiding van Edouard Mesens werkte hij mee aan het tijdschrift "Oesophage" en kreeg hij in 1927 zijn eerste individuele expositie in de galerij "Le Centaure", in Brussel.

Tussen 1927 en 1930 verbleef hij in Parijs, waar zijn surrealistische visie bekroond werd met de vriendschap van Paul Eluard en van André Breton, die in 1924 al Het Surrealistisch Manifest had geschreven.

Later werk

Tijdens een korte periode, tussen 1940 en 1946, verrijkte Magritte zijn palet enigszins met een impressionistische accentuering, maar hierna keerde hij terug naar zijn vroegere stijl, wel even agressiever, door de rumoerig geworden verhouding met zijn vorige surrealistische omgeving . Zijn zwarte humor leidde hem vaak tot een morbide figuratie, daarbij nog meer gesurrealiseerd door de soms onmogelijk onwaarschijnlijke benamingen die hij zijn werk toebedeelde.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte en verbleef hij in Carcassonne. In 1945, na zijn terugkomst in België werd hij lid van de Communistische Partij van België. In 1953 creëerde Magritte de wandschilderingen in het Casino te Knokke aan de Belgische kust, in opdracht van de familie Nellens. Deze zijn ondertussen beschermd door de Commissie voor Monumenten en Landschappen. Hij werd in 1960 bekroond voor al zijn werk met de Belgische Staatsprijs. Het was de eerste keer dat de Staatsprijs aan een schilder werd toegekend.

Schilderstijl

Het grootste deel van het oeuvre van Magritte behoort qua stijl tot het surrealisme, één van de belangrijke kunststromingen van de 20e eeuw, zie de Europese kunststromingen. In vele van zijn werken komen naakte vrouwen en natuurgetrouw geschilderde vissen voor. Dit is waarschijnlijk een verwijzing naar het feit dat Magritte zijn moeder naakt terug vond in de Samber nadat zij zelfmoord had gepleegd.

Het bekendste werk van Magritte is zonder enige twijfel La Trahison des Images (1928-29) of "Het verraad van de voorstelling" met de geschilderde tekst: Ceci n'est pas une pipe onder de zeer realistische afbeelding van een pijp. In dit werk schildert René Magritte een pijp met vlak daaronder de boodschap: "Dit hier is geen pijp". Hij bedoelt hier eigenlijk mee dat de pijp die hij tekent, eigenlijk geen echte pijp is maar de afbeelding van een pijp, meer nog ... gewoon een met olieverf beschilderd doek dat wij schilderij noemen. De verwijzing naar een herkenbare voorstelling (een pijp) pleegt verraad aan het idee, dat slechts in onze geest kan bestaan. Door ons telkens te bevragen en op het verkeerde been te zetten, dwong Magritte ons over kunst na te denken.

De conceptuele kunstenaars trokken deze lijn zeer extreem door met een installatie, een performance of een happening en herleidden het kunstwerk tot een idee. Dit is ook een kritiek op de kunstenaars die vinden dat ze de werkelijkheid zo waarheidsgetrouw moeten weergeven, zoals de hyperrealisten later. René Magritte vond dat het de taak is van de kunstschilder om de realiteit in een ander kader te plaatsen. Zijn kunst roept altijd meer vragen op dan zij kan beantwoorden. Getuige hiervan is het schilderij van een zeemeermin, afgebeeld met een vissenkop en mensenbenen. Kenschetsend is ook het schilderij van een zeer natuurgetrouw afgebeelde vis die aan de staartzijde verandert in een brandende sigaar met kringelende rookpluim (schilderij "l'Exception" 1963). Magrittes werk getuigt ook van een uiterst grote beheersing van de techniek van het schilderen met olieverf op doek.

Graf Magritte

Magritte ligt samen met zijn echtgenote Georgette Berger begraven op het gemeentelijke kerkhof van Schaarbeek, dat op het grondgebied van Evere ligt. De grafzerk van het echtpaar bestaat uit een eenvoudige granieten steen waarop de namen en geboorte- en overlijdensdata van de twee echtelieden staan. Sinds de dood van René Magritte wordt zijn graf zeer vaak bezocht door bewonderaars uit binnen- en buitenland.